19 Ιουνίου 2021

Έθιμα της Πεντηκοστής στην παλαιά Λεπτοκαρυά




Η παλαιά Λεπτοκαρυά πρέπει να χτίστηκε ανάμεσα στα 1580 - 1620. Βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του Άνω Ολύμπου, στο σημείο ακριβώς όπου ο χείμαρρος Γρίβας, χωρίζει τον Άνω από τον Κάτω Όλυμπο. Οι παλιές παραδόσεις του χωριού μας λένε πως πριν από εξακόσια περίπου χρόνια, το χωριό ήταν χτισμένο στη θέση «Λεφτοκαρυές». Οι ίδιες παραδόσεις μας λένε, πως σ’ εκείνη την τοποθεσία ζούσαν πολλά φαρμακερά φίδια, τα οποία ανάγκασαν τους κατοίκους να μετακομίσουν και να χτίσουν το νέο τους χωριό, στη θέση όπου βρίσκονται σήμερα τα ερείπια της παλαιάς Λεπτοκαρυάς.

Το έδαφος της παλαιάς Λεπτοκαρυάς πάθαινε καθίζηση, με αποτέλεσμα να πέφτουν τα σπίτια του χωριού, και η πολιτεία αναγκάστηκε από το 1952 έως το 1960, να μεταφέρει το χωριό στην καινούργια του θέση, όπου βρίσκεται σήμερα η ομώνυμη κωμόπολη.

Στην παλαιά Λεπτοκαρυά βρίσκεται ο κοιμητηριακός ναός της Αγίας Τριάδας. Η εκκλησία ανακαινίσθηκε (δυστυχώς) το έτος 1980, χωρίς την έγκριση της εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων. Έτσι με την «ανακαίνιση» έχουμε την «καταστροφή» του “Κυρίως Ναού και του Νάρθηκα”, όπου καταστράφηκαν οι σπάνιες αγιογραφίες που βρίσκονταν στους τοίχους της εκκλησίας, οι οποίες ήταν ασβεστωμένες, όμως με την κατάλληλη συντήρηση από έμπειρους συντηρητές, θα μπορούσαν να επανέλθουν στην αρχική τους μορφή. Ευτυχώς που διασώθηκε το “Ιερό Βήμα” της εκκλησίας, όπου σώζονται σπάνιες αγιογραφίες (μερικώς ασβεστωμένες και αυτές). Πρόκειται για μονόκλιτη Βασιλική, όπου βρίσκονταν και το νεκροταφείο του χωριού. Οι παλαιότερες εικόνες του ναού χρονολογούνται το 1750, επομένως η εκκλησία χτίστηκε (τουλάχιστον) στις αρχές του 18ου αιώνα.

Τη γιορτή της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος, γιόρταζε η εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Δύο ημέρες πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής άρχιζαν οι προετοιμασίες. Έξω από την Αγία Τριάδα υπήρχαν ψηλά πουρναρόδεντρα και μπαΐρια μεγάλα. Εκεί έστηναν πρόχειρες παράγκες και άπλωναν τα τραπέζια με τις καρέκλες. Έρχονταν και οργανοπαίχτες από άλλα μέρη.

Την Κυριακή της Πεντηκοστής, μετά την Θεία Λειτουργία, οι Λεπτοκαρίτες άρχιζαν το γλέντι. Τις απογευματινές ώρες έβγαιναν βόλτα όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Γίνονταν χοροί μεγάλοι. Πάνω “Στ’ Ράχη” γίνονταν η βόλτα. Είναι το ύψωμα που βρίσκεται νότια της Αγίας Τριάδας. Ονομάστηκε “Ράχη”, γιατί από νότια το ύψωμα φαίνεται σαν ράχη ζώου. Το πανηγύρι της παλαιάς Λεπτοκαρυάς ήταν ξακουστό σ’ όλη τη γύρω περιοχή. Γι’ αυτό μαζεύονταν κόσμος από όλα τα γύρω χωριά. Κρατούσε τρεις ολόκληρες ημέρες.

Όταν έφτανε η εικόνα της Παναγίας, από τη “μονή Κανάλων” στην παλαιά Λεπτοκαρυά, όλοι μαζί έκαναν πομπή και την έφερναν στον “Άγιο Νικόλαο”. Το βράδυ έκαναν αγρυπνία και το πρωί Θεία Λειτουργία. Μετά γίνονταν “η ύψωση” της εικόνας της Παναγίας, δηλ. γίνονταν δημοπρασία. Έβγαζαν έναν δίσκο και μάζευαν χρήματα. Στη συνέχεια άρχιζε η περιφορά της εικόνας στο χωριό. Όποιος έδινε το μεγαλύτερο ποσό, έπαιρνε την εικόνα κατά τη διάρκεια της περιφοράς και μετά το τέλος, στο σπίτι του. Από αυτόν, μετά την έπαιρνε την εικόνα όποιος άλλος ήθελε. Φρόντιζαν ώστε, στις σαράντα ημέρες που θα έμενε η εικόνα στο χωριό, να φιλοξενηθεί από όλους τους νοικοκυραίους. Τα χρήματα που συγκέντρωναν τα διέθεταν για τις διάφορες ανάγκες της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας.

Στην εποχή μας, κάθε χρόνο το πρωί της γιορτής του Αγίου Πνεύματος, γίνεται η Θεία Λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας στην παλαιά Λεπτοκαρυά, ενώ μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, μεταφέρεται “η εικόνα” με πομπή από την Αγία Τριάδα στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου της σημερινής Λεπτοκαρυάς.

Πρέπει οπωσδήποτε ο δήμος Δίου - Ολύμπου να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να αναδειχθεί η παλαιά Λεπτοκαρυά και να μετατραπεί σε παραδοσιακό οικισμό του Ολύμπου. Ένα όμορφο έργο που έγινε από την τοπική αυτοδιοίκηση, ήταν ο λιθόστρωτος δρόμος «καλντερίμι» που ενώνει την Αγία Τριάδα με τον Άγιο Νικόλαο. Πρέπει να γίνουν ακόμα δύο «καλντερίμια», ένα που θα οδηγεί από την Αγία Τριάδα μέχρι το ύψωμα «Στ’ Ράχη» και το δεύτερο θα οδηγεί από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι την τοποθεσία «Καστανιά». Με την αναστήλωση των μνημείων, το χωριό θα γίνει πόλος έλξης για τους επισκέπτες, αλλά και οι νεότεροι Λεπτοκαρίτες, θα μάθουν και θα αγαπήσουν τη γενέτειρα των παππούδων τους.

ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Φιλόλογος - αρχαιολόγος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΜΗ ΓΡΑΦΕΤΕ GREEKGLISH !