Η Ιστορία της Πύδνας -Κίτρος

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στα νότια του Κίτρους, προς τη θάλασσα, έφεραν στο φως ευρήματα από έναν οικισμό του 5ου- 7ου αιώνα μ. Χ., στη θέση Λουλουδιές.

Είναι γνωστό από την εκκλησιαστική του ιστορία, καθώς υπήρξε έδρα επισκοπής, με προνόμιο να αντικαθιστά το Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης σε περίπτωση απουσίας του. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας έγινε έδρα Καθολικής επισκοπής.

Το Κίτρος αναφέρεται σε ημερολόγιο του Ενετού λοχαγού Ατζολιέλο, ο οποίος είχε πιαστεί αιχμάλωτος από τους Τούρκους έπειτα από ναυμαχία μεταξύ Ενετών και Τούρκων, το 1470. Ο Ατζολιέλο γράφει ότι "στο Κίτρος (Citro) διανυκτέρευσε ο Σουλτάνος και εκεί ήσαν πολλές αλυκές. Στα μέρη αυτά βρίσκεται ο ποταμός Βαρδάρ και υπάρχουν εξαιρετικοί ίπποι".

Το 920 μ.Χ. το Κίτρος καταλήφθηκε από τους Βουλγάρους, έπειτα από πολιορκία.

Ο περιηγητής Νίκος Σχοινάς αναφέρει το Κίτρος ως "τσιφλίκιον, απέχον ώρα του αιγιαλού, όπου υπάρχει καλή και ασφαλής σκάλα του χωρίου (αρχαίος λιμήν Πύδνης) και παρ' αυτήν η αλυκή Τούζλα. Το χωρίον οικείται υπό 80 οικογενειών χριστιανικών.[1] .

Το Κίτρος αναφέρεται και από τον Έλληνα περιηγητή Ζώτο Μολοσσό. Απέχει "1 ώρα από Αγιάννη και 1/2 ώρας από ερείπια της Πύδνας. Εκεί έχει το επίνειό της, ίνα προσορμίζουσιν μεγάλα πλοία...Αι αρχαί της Επαρχίας Κίτρους εδρεύουσι εις Κολινδρόν..." Το Κίτρος καταστράφηκε το 1878.

Πολλοί από τους κατοίκους του ήταν Μακεδονομάχοι. Στα νεότερα χρόνια το Κίτρος ήταν τσιφλίκι κάποιου με το όνομα Νικόλαος Μπίτζιος. Την περίοδο της Κατοχής στο Κίτρος οι Γερμανοί είχαν τα επάκτιά τους και έλεγχαν από εκεί όλη την περιοχή του Θερμαϊκού.

Το Κίτρος σήμερα αποτελείται από τρεις οικισμούς . Είναι ο οικισμός των γηγενών, που αποτελείται από ντόπιους και οι νεότεροι οικισμοί του Καβακλί και της Μπάνας. Οι τελευταίοι οικισμοί δημιουργήθηκαν το 1926 με την έλευση των προσφύγων, οι οποίοι ήρθαν στο μέρος αυτό από την Ανατολική Ρωμυλία.

Στις 13 Νοεμβρίου 1943 εκτελέστηκαν στο αεροδρόμιο της Κατερίνης οι αντιστασιακοί αγωνιστές Ευάγγελος Μανωλόπουλος και Ευάγγελος Θεολόγης.

Στις 20 Οκτωβρίου 1944 οι Ναζί εγκατέλειψαν τα επάκτιά τους. Έφτασαν στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Αλυκής και από κει ανατίναξαν τις εγκαταστάσεις των πυροβόλων τους.