Μόρνα: «Προσοχή, Κίνδυνος Θάνατος». Ο οικισμός «φάντασμα»...

Μόρνα θα πει «σκοτεινός τόπος». Έτσι αποκαλούσαν τον συγκεκριμένο ορεινό οικισμό οι κάτοικοι του νομού Πιερίας, μέχρι το καλοκαίρι του 1926, όταν τον μετονόμασαν σε «Σκοτεινά». Ένας καταγεγραμμένος κάτοικος στην απογραφή του 2011 και αυτομάτως όλοι άρχισαν να μιλούν για έναν οικισμό «φάντασμα». Όσο τρομακτικό και αν ακούγεται όμως, ο οικισμός «Σκοτεινά» που είναι χτισμένος σε υψόμετρο 700 μέτρων, πήρε το όνομα του επειδή πλαισιώνεται από πυκνή βλάστηση και εξαιτίας αυτού του γεγονότος παραμένει ανήλιαγος τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Το δασικό σύμπλεγμα μεταξύ Σκοτεινών (Μόρνας) – Λιβαδίου – Φτέρης και Πλατανορέματος στα Πιέρια Όρη, καλύπτει μια έκταση 100.000 στρεμμάτων. Η οξιά του θεωρείται άριστης ποιότητας και από τις καλύτερες παγκοσμίως. Φωτογραφία: Γιάννης Μαυρουδής -Sela Στη Μόρνα το 1966, λειτουργούσε το περίφημο «Πανεπιστήμιο των Δασών». Έτσι το αποκαλούσαν. Επρόκειτο για το Κρατικό Εργοστάσιο Επεξεργασίας Ξύλου που έδωσε ζωή στην περιοχή τις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60. Χαρακτηριστικό της ποιότητας της ξυλείας ήταν ότι επελέγη η Μόρνα για να κατασκευαστεί η θαλαμηγός του βασιλιά Όθωνα με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το 1830. 

Το πλοίο κατασκευάστηκε από πιερική ξυλεία, όπως αναφέρει ο καθηγητής – ιστορικός Γιάννης Καζταρίδης. Η θαλαμηγός του βασιλιά Όθωνα κατασκευάστηκε με ξυλεία από την Μόρνα Λόγω της σημαντικής παραγωγής που είχε η συγκεκριμένη Κρατική Επιχείρηση Επεξεργασίας Ξύλου, δημιουργήθηκε στα χρόνια της γερμανικής κατοχής και ένα εργοστάσιο εμποτισμού στην Κατερίνη (1940-1941). Στο εργοστάσιο αυτό, το φουγάρο του οποίου δεσπόζει και σήμερα στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, γινόταν παραγωγή πίσσας με την οποία αλείφονταν οι στρωτήρες που χρησιμοποιούσαν οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι. Το φουγάρο στο σιδηροδρομικό σταθμό της Κατερίνης Τα χρόνια εκείνα δούλευαν μέσα στο εργοστάσιο ξύλου περίπου 100 άτομα και κάποιες εκατοντάδες ακόμη έξω στο δάσος, «οι οποίοι και πληρώνονταν με το ποσό των 50 δραχμών», σύμφωνα με μαρτυρία του Γυμνασιάρχη Κατερίνης, Κ. Κατανά, που έζησε στην περιοχή στα χρόνια λειτουργίας του εργοστασίου. Το 1956 το υπουργείο Εμπορίου, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, αναγνωρίζοντας τη σημαντική συμβολή του εργοστασίου της Μόρνας στην Εθνική Οικονομία, απένειμε στους υπεύθυνους Χρυσό Μετάλλιο, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Αυτή είναι η σημερινή εικόνα της περιοχής που άλλωτε έσφυζε από ζωή. Ότι απέμεινε από το «Πανεπιστήμιο των Δασών» Από τα πολλά δέντρα μουριάς και τα βάτα που υπήρχαν στη γύρω περιοχή, πήρε το όνομά της η Μόρνα (Σκοτεινά), αν και κάποιοι υποστηρίζουν ότι η επωνυμία της προέρχεται από το τουρκικό μόρνο που σημαίνει ‘‘σκοτεινό’’. 

Το χωριό της Μόρνας, που ιδρύθηκε επί τουρκοκρατίας, χτίστηκε σε δύσβατη περιοχή, στο βάθος μιας χαράδρας. Το δάσος έχει δρύες, πλατάνια, καστανιές και οξιές που μάλιστα η φήμη τους για την ποιότητα του ξύλου περνάει ακόμα και τα ελληνικά σύνορα. Ο πρώτος κάτοικός της ονομαζόταν Γάκης και ήρθε μάλλον από κάποιο χωριό του Σουλίου, όπως έκαναν στη συνέχεια και άλλες οικογένειες Φωτογραφία: Γιάννης Μαυρουδής – Sela Από το 1967 στο χωριό έχει σταματήσει κάθε δραστηριότητα και μόνο το παλιό εργοστάσιο ξυλείας και μεγάλα ερειπωμένα σπίτια υποψιάζουν τον επισκέπτη για το τι γινόταν κάποτε σε αυτό τον τόπο Στη Μόρνα υπάρχουν σήμερα δύο εκκλησίες, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Νικολάου. Η πρώτη βρίσκεται στο κοιμητήριο του χωριού και έχει ρυθμό βασιλικής με τρούλο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εκεί κατέφυγαν οι κάτοικοι του χωριού την περίοδο της κατοχής για να γλιτώσουν από τους Γερμανούς, οι οποίοι σκότωσαν τον παπά μαζί με 14 ενήλικες και δύο παιδιά. 

Η δεύτερη εκκλησία, αυτή του Αγίου Νικολάου που φέρει εικόνες από την εποχή της τουρκοκρατίας, λέγεται ότι κατέρρευσε δύο φορές και μάλιστα την ώρα της Θείας Λειτουργίας, αλλά κανείς δεν έπαθε τίποτα. Η δεύτερη φορά, ήταν το 1950 οπότε και χτίστηκε καινούρια. Την εγκαινίασε το 1957 ο Μητροπολίτης Βαρνάβας. Όπως τονίζει ο κ. Καζταρίδης σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: Στην αρχαιότητα, ο Όλυμπος, υπήρξε κατοικία των 12 Θεών και τα Πιέρια Ορη, «σπίτι» των Μουσών, ήταν τα δύο «σήματα κατατεθέν» της Πιερίας. Στις μέρες μας η Πιερία εξακολουθεί να είναι ένας ευλογημένος τόπος. Πιέρια Όρη, το σπίτι των Μουσών «Εξάλλου και το πρόθεμα Πιέρ- παραπέμπει σε εύφορη, παχιά γη», επισημαίνει ο κ. Καζταρίδης και συμπληρώνει: «Οι Αθηναίοι της αρχαιότητας, κατέλαβαν την περιοχή της Πιερίας και ίδρυσαν πόλεις, όπως η Πίδνα και η Μεθώνη. Κι αυτό, γιατί πέρα από το ενδιαφέρον τους για τη στρατηγική σημασία της περιοχής στα συγκοινωνιακά οδικά περάσματα και τη θάλασσα, οι Αθηναίοι ήθελαν, κυρίως, να εκμεταλλεύονται την πιερική ξυλεία, από την οποία κατασκεύαζαν τις αθηναϊκές τριήρεις». Η περιοχή σήμερα προσφέρεται για πεζοπορία ή ποδήλατο καθώς οι διαδρομές που εξερεύνησαν οι υπεύθυνοι της ποδηλατικής ιστοσελίδας «Σέλα» είναι πολλές και εξαιρετικές. Πληροφορίες: sela.gr (φωτογραφίες Γιάννη Μαυρουδή) & ΑΠΕ – ΜΠΕ (Συνέντευξη του κ. Καζταρίδη στο ΑΠΕ – ΜΠΕ)...

http://www.mixanitouxronou.gr