Σκύρος...Νησί 3000 κατοίκων στις Βόρειες Σποράδες

Η Σκύρος είναι το νοτιότερο νησί των Βορείων Σποράδων. Βρίσκεται ανατολικά της Εύβοιας, από την οποία απέχει γύρω στα 35 χλμ και είναι το μεγαλύτερο σε έκταση νησί των Σποράδων (210 τετρ. χλμ.) με πληθυσμό 2.994 κατοίκων. Το νησί, κατά το μεγαλύτερο μέρος, είναι ορεινό κυρίως στα νοτιοανατολικά, όπου υπάρχουν τα όρη Κόχυλας (792 μ.), Κουμάρι, Πιριώνες και Φανόφτης.

Το κλίμα του νησιού χαρακτηρίζεται από δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες με μέση ετήσια θερμοκρασία 17 βαθμούς Κελσίου. Στα δυτικά σχηματίζονται οι όρμοι Καλογριάς, Πεύκου, Αγίου Νικολάου και Τριστόμου. Στη δυτική ακτή βρίσκεται το λιμάνι του νησιού, η Λιναριά.

Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Σκύρος (ή Χώρα), που βρίσκεται στην ανατολική ακτή. Συνδέεται με τη Λιναριά με ασφαλτοστρωμένο δρόμο μήκους 11 χιλιομέτρων, έχει ειρηνοδικείο, σταθμό αστυνομίας, ταχυδρομείο και τηλεγραφείο, γυμνάσιο, λύκειο και δημοτικά σχολεία. Άλλοι συνοικισμοί της Σκύρου είναι τα Μαγαζά, η Λιναριά και το Λουτρό (αγροτικός συνοικισμός).

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Θησέας πέθανε στη Σκύρο. Ο Νεοπτόλεμος, γιος του Αχιλλέα, ήταν από τη Σκύρο, όπως δήλωσε στο έργο του Σοφοκλή, Φιλοκτήτης (γραμμή 239).

Σύμφωνα με ένα μετα-Ομηρικό μύθο, η Θέτις έκρυψε στην Σκύρο τον γιο της Αχιλλέα, για να τον εμποδίσει να πάει να πολεμήσει στην Τροία. Ντυμένος σαν κορίτσι και με το όνομα του Πύρρα (κόκκινο ή ξανθό), είναι κρυμμένος ανάμεσα στις κόρες του βασιλιά Λυκομήδη. Αυτή η φορεσιά δεν τον εμποδίζει να αποκτήσει ένα γιο, τον Νεοπτόλεμο, με την πριγκίπισσα . Ο Οδυσσέας έρχεται στο νησί μεταμφιεσμένος σε μικροπωλητή και φυσικά όλα τα κορίτσια δείχνουν το ενδιαφέρον τους στους στα υφάσματα, τα αρώματα και κοσμήματα. Το μόνο «κορίτσι», που ενδιαφέρεται για τα όπλα είναι, φυσικά, η Πύρρα και ο Οδυσσέας αποκαλύπτει τον Αχιλλέα και τον πήρε μαζί του στην Τροία.

Αντιθέτως σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, ο Αχιλλέας λεηλάτησε το νησί της Σκύρου για να τιμωρίσει τον Λυκομήδη για τη δολοφονία του Θησέα.

Το 475 π.Χ., ο Κίμων νίκησε τους Δόλοπες και κατέλαβαν ολόκληρο το νησί. Από την ημερομηνία αυτή, έγινε ένα μέρος της συμμαχίας της Δήλου, που αργότερα έγινε στην πράξη η Αθηναϊκή Αυτοκρατορία. Κίμων υποστήριξε ότι έχει βρει τα λείψανα του Θησέα, και τα διακόμισε στην Αθήνα. Το 340 π.Χ. οι Μακεδόνες κατέλαβαν το νησί και κυριάρχησε μέχρι το 192 π.Χ., οπότε ο βασιλιάς Φίλιππος και οι Ρωμαίοι το έθεσαν και πάλι υπό την ηγεμονία της Αθήνας.

Ο τάφος του Ρούμπερτ Μπρουκ στην Σκύρο

Ο διάσημος Άγγλος ποιητής Ρούπερτ Μπρουκ είναι θαμμένος στην Σκύρο, ο οποίος πέθανε σε ένα γαλλικό πλοίο νοσοκομείο αγκυροβολημένο στα ανοικτά της νήσου το 1915, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σκύρος βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του Αιγαίου πελάγους και τοποθετείται στο νησιωτικό συγκρότημα των Σποράδων, αν και η απόσταση από αυτές είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με την απόσταση του νησιού από την Εύβοια, από την οποία απέχει περίπου 35 χλμ. ανατολικά (22 ναυτικά μίλια). Η έκτασή του εκτιμάται περίπου στα 210 τετρ. χλμ., ενώ ο πληθυσμός του είναι περίπου 2.600 κάτοικοι.

Η Σκύρος είναι στο μεγαλύτερο τμήμα της ορεινή, με δύο διακριτούς ορεινούς όγκους στο βόρειο και το νότιο τμήμα. Ανάμεσά τους υπάρχει μία ημιπεδινή και ημιλοφώδης έκταση, η οποία έχει διεύθυνση βορρά νότου, ανάμεσα στις βόρειες ανατολικές και τις νότιες ακτές του νησιού. Το βόρειο τμήμα καλύπτεται από πυκνό πευκοδάσος, ενώ στα διαδοχικά υψώματα και βουνά δεσπόζει η κορυφή Όλυμπος. Στο νότιο τμήμα κυριαρχεί ο ορεινός όγκος του Κόχυλα (792 μ.), ενώ τα βουνά είναι χέρσα και βραχώδη. Κατά μία έννοια, το βόρειο κομμάτι συγγενεύει με τα φυσικά τοπία που συναντά κανείς στις Σποράδες και τη βόρεια Εύβοια, ενώ το νότιο με τα τοπία της νότιας Εύβοιας αλλά ακόμα και των Κυκλάδων.

Το κλίμα της Σκύρου είναι μεσογειακό, όπως στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, και χαρακτηρίζεται από δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Η επικράτηση των βόρειων ανέμων στο νησί το καλοκαίρι μετριάζει τις μέγιστες θερμοκρασίες σε σχέση με τις ηπειρωτικές περιοχές, μειώνοντας σημαντικά τον δείκτη δυσφορίας. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 17⁰C. Οι βροχοπτώσεις σημειώνονται κυρίως κατα τη διάρκεια του χειμώνα ενώ το καλοκαίρι είναι σπάνιες και εμφανίζονται κυρίως ως σύντομες καταιγίδες. Το συνολικό ετήσιο ύψος βροχής αγγίζει τα 500 mm. Χιονοπτώσεις εμφανίζονται σποραδικά τον χειμώνα αλλά η χιονόστρωση στα παραθαλάσσια τμήματα του νησιού είναι σπάνια.

Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα ή Χωριό ή Σκύρος, η οποία βρίσκεται στο βόρειο-ανατολικό τμήμα του νησιού προς το Αιγαίο πέλαγος. Όμοροι οικισμοί της Χώρας είναι ταΜαγαζιά, ο Μώλος, τα Γυρίσματα και τα Πουριά, οι οποίοι εκτείνονται στα επίπεδα βόρεια της πρωτεύουσας προς τη θάλασσα. Στη βόρεια ακτή, νοτιότερα από τη Χώραβρίσκονται επίσης οι οικισμοί Ασπούς και Αχίλλι, ενώ στο βόρειο τμήμα του νησιού υπάρχουν επίσης οι οικισμοί Τραχύ, όπου βρίσκεται και το αεροδρόμιο της Σκύρου, και ηΑτσίτσα, στις δυτικές ακτές. Το βασικό λιμάνι είναι η Λιναριά, στη νοτιοδυτική ακτή στον ομώνυμο όρμο, από όπου και το νησί συνδέεται ακτοπλοϊκά με την υπόλοιπη Ελλάδα. Στον διπλανό όρμο εκτείνεται ο οικισμός Αχερούνες και δυτικότερα ο Πεύκος. Ανατολικά της Λιναριάς βρίσκεται ο οικισμός Καλαμίτσα, στον ομώνυμο όρμο.

Η Σκύρος υπάγεται διοικητικά στο νομό Εύβοιας, με την οποία άλλωστε διατηρεί σημαντικούς πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς. Το νησί αποτελεί αυτόνομο δήμο με ένα ενιαίο δημοτικό διαμέρισμα, ενώ λόγω της απόστασής του από την έδρα της νομαρχίας στη Χαλκίδα, στη Χώρα εδρεύει και επαρχείο, με βάση τον παλαιότερο θεσμό της επαρχίας. Στο δήμο Σκύρου υπάγονται όλοι οι οικισμοί του νησιού, καθώς και οι νησίδες που βρίσκονται κοντά σε αυτό. Συγκεκριμένα, οι οικισμοί του νησιού είναι οι εξής:

• Χώρα ή Χωριό ή Σκύρος, με τους γειτονικούς οικισμούς Μώλος, Μαγαζιά, Πουριά, Γυρίσματα και Λινώ.
• Λινάρια, με τον γειτονικό οικισμό Αχερούνες
• Ασπούς, Αχίλλι, Καλαμίστα, Έξω Ποδιές, Μελά, Λουτρό, Κυρά Παναγιά, Καλικρί, Νύφι, Ατσίτσα, Τραχύ Σκύρου και Πεύκος.
• και οι ακατοίκητες νησίδες Βάλαξα, Μέσα Πόδια, Ρήνεια (Ερηνιά), Σαρακηνό και Σκυροπούλα.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη βιοτεχνία και τη συλλογή ρητίνης. Η Σκύρος φημίζεται για τα μικρόσωμα άλογά της, τα μάρμαρα και τα ζωοκομικά προϊόντα της. Η πιο χαρακτηριστική σκυριανή χειροτεχνία είναι η κεντητική και χρησιμοποιείται για τη διακόσμηση του οικιακού ρουχισμού και της σκυριανής φορεσιάς. Το χαρακτηριστικό στα σκυριανά κεντήματα είναι η ποικιλία στα θέματα και στους χρωματισμούς και η λεπτότητα στα υλικά. Το νησί επίσης φημίζεται για την τέχνη του στην κατασκευή επίπλων. Τα ιδιότυπα σκυριανά έπιπλα τα συναντάμε στα σαλόνια της Αθήνας και των άλλων πόλεων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης κι η αγγειοπλαστική. Η Σκύρος παράγει ακόμα μέλι, αρκετά φρούτα, μυζήθρα κι εκλεκτά κεφαλοτύρια. Οργανωμένα εργαστήρια λαϊκής τέχνης, όπως ξυλογλυπτικής, κεραμικής, καλαθοπλεκτικής και εριοταπητουργίας, υπάρχουν στην πρωτεύουσα και στο Γιαλό.

Αξιοθέατα και τουρισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το νησί διακρίνεται για τις πολλές φυσικές του ομορφιές, καθώς και τα παραδοσιακά έθιμά του που προέρχονται ακόμα και από τους αρχαιότατους χρόνους. Ο συνδυασμός αυτός, παράλληλα με την χαμηλή αλλά ποιοτική τουριστική κίνηση, κάνει τη Σκύρο δέκτη επιλεκτικών επισκεπτών, διατηρώντας έτσι το παραδοσιακό χαρακτήρα της.

Το νησί είναι γεμάτο από ωραίους τόπους, όπως ο Γιαλός, το Αχήλι, τα Βράχια κ.ά. όμορφες αμμουδιές που στολίζουν ολόκληρο το νησί (Νύφη, Τρεις Μπούκες, Φανάρι και Διαπόρι κ.ά.). Στο Γιαλό, κατά την παράδοση, έπαιρνε το μπάνιο του ο Αχιλλέας. Στο νησί συναντάμε αρκετούς κι αξιόλογους αρχαιολογικούς χώρους, όπως το Κάστρο που βρίσκεται πάνω από τη Χώρα. Εκεί ήταν η αρχαία ακρόπολη κι η έδρα του πανάρχαιου βασιλιά του νησιού Λυκομήδη. Στη θέση Σπηλιά Ανδριώτη σκοτώθηκε από το Λυκομήδη ο βασιλιάς της Αθήνας Θησέας. Σήμερα από την αρχαία ακρόπολη τίποτα σχεδόν δε σώζεται. Στο νησί υπάρχουν επίσης αρκετές εκκλησίες από το Μεσαίωνα, όπως του Αγίου Γεωργίου του Σκυριανού, σε ψηλό βράχο πάνω από τη θάλασσα που έκτισε, μαζί με το μοναστήρι, ο Νικηφόρος Φωκάς το 10ο αιώνα. Ωραία είναι η εκκλησία της Παναγίας του Κίτσου και πολλές άλλες στα διάφορα μοναστήρια.

Το καρναβάλι της Σκυριανής Αποκριάς είναι ένα από τα πιο αυθεντικά και ενδιαφέροντα έθιμα της Ελλάδος, που παρέμεινε αναλλοίωτο στο πέρασμα των αιώνων.

Στις γιορτές του τριωδίου επικρατεί το έθιμο του “Γέρου” και της “Κορέλλας”. Κεντρική μορφή είναι ο “Γέρος”, που είναι ντυμένος με μια μαλλιαρή μαύρη κάπα και φοράει μάσκα από δέρμα κατσικιού, ενώ στη μέση του έχει περασμένη ζώνη με κουδούνια κοπαδιού. Τον συνοδεύουν η “Κορέλα” ( που είναι νεαρός άνδρας ντυμένος με παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά) και ο “Φράγκος” ο οποίος φοράει μάσκα και ένα μεγάλο κουδούνι στη μέση του. Παρέες από μεταμφιεσμένους γυρίζουν στη Χώρα χορεύοντας και τραγουδώντας, ενώ το όλο κλίμα παραπέμπει σε διονυσιακή ατμόσφαιρα, η οποία ενισχύεται με το δεύτερο σκέλος του Σκυριανού καρναβαλιού, το έθιμο της “Τράτας” που δεν είναι άλλο από την απαγγελία σατυρικών στίχων.

Ο Δήμος Σκύρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δήμος Σκύρου

Ο Δήμος Σκύρου περιλαμβάνει ολόκληρη την νήσο της Σκύρου και τις γύρω νησίδες. Αποτελεί έναν από τους 8 δήμους τηςΠεριφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Ο δήμος περιλαμβάνει τους παρακάτω οικισμούς και νησίδες:

Δημοτικό Ενότητα Σκύρου [ 2.994 ]

• η Σκύρος (Χώρα) [ 1.657 ]
• ο Ασπούς [ 107 ]
• η Ατσίτσα [ 13 ]
• οι Αχερούνες [ 65 ]
• το Αχίλλι [ 53 ]
• η Βάλαξα (νησίδα) [ 0 ]
• οι Έξω Ποδιές (νησίδα) [ 0 ]
• η Καλαμίτσα [ 43 ]
• το Καλικρί [ 43 ]
• η Κυρά Παναγιά [ 0 ]
• η Λιναριά [ 116 ]
• το Λουτρό [ 28 ]
• η Μελά [ 0 ]
• τα Μέσα Πόδια (νησίδα) [ 0 ]
• ο Μώλος [ 618 ]
• το Νύφι [ 31 ]
• ο Πεύκος [ 24 ]
• η Ρήνεια (Ερηνιά) (νησίδα) [ 0]
• το Σαρακηνό (νησίδα) [ 0 ]
• η Σκυροπούλα (νησίδα) [ 0 ]
• το Τραχύ [ 196 ]

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας, κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης του 2011, ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο Σκύρου, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.12.Β. αυτού.

Μεταφορές και πρόσβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το οδικό δίκτυο της Σκύρου είναι γενικά καλό και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Ο βασικός οδικός άξονας συνδέει το λιμάνι της Λιναριάς με τη Σκύρο (Χώρα), περνώντας από τους οικισμούς Αχερούνες και Ασπούς. Η περιοχή γύρω από τη Χώρα, όπου βρίσκονται οι οικισμοί Μαγαζιά, Μώλος και Γυρίσματα, αποτελεί πλέον ένα σχεδόν ενιαίο οικιστικό σύμπλεγμα με σχετικά πυκνό δίκτυο δρόμων. Από τη Χώρα ξεκινάει ο βόρειος οδικός άξονας για το αεροδρόμιο του νησιού, ο οποίος στη συνέχεια καταλήγει στην Ατσίτσα, στη δυτική ακτή, ενώ συνεχίζει νότια και νοτιοανατολικά, για να καταλήξει στον Πεύκο και να συνδεθεί ξανά με τον δρόμο Χώρας - Λιναριάς, ολοκληρώνοντας μία κυκλική διαδρομή. Από τον οικισμό Ασπούς υπάρχει οδική πρόσβαση στο Αχίλλι, και στη συνέχεια στο Καλικρί, για να καταλήξει στον όρμο της Καλαμίτσας. Η Καλαμίτσα συνδέεται επίσης με παραλιακό δρόμο με τη Λιναριά. Από την Καλαμίτσα, ο δρόμος συνεχίζει στο νότιο τμήμα του νησιού προς την περιοχή Τρεις Μπούκες και στη συνέχεια μέχρι το φάρο στο νοτιοανατολικό άκρο, ενώ διακλάδωση προς το βορρά οδηγεί στο βουνό του Κόχυλα και το οροπέδιο του Άρι.

Η τοπική συγκοινωνία εξυπηρετείται με τακτικά δρομολόγια λεωφορείων ανάμεσα στη Χώρα και το λιμάνι της Λιναριάς, τόσο για εξυπηρέτηση των δρομολογίων των πλοίων αλλά και των μετακινήσεων των κατοίκων. Επίσης, σε ειδικές περιπτώσεις και ανάγκες παρέχεται και ειδική μεταφορά με λεωφορεία της μονάδας της Πολεμικής Αεροπορίας που εδρεύει στο νησί. Στη Σκύρο επίσης κυκλοφορούν και ορισμένα ταξί.

Η Σκύρος συνδέεται τόσο ακτοπλοϊκά όσο και αεροπορικά με την υπόλοιπη Ελλάδα. Από τη Λιναριά υπάρχει καθημερινή σύνδεση με την Εύβοια και το λιμάνι της Κύμης με την ακτοπλοϊκή εταιρία Ναυτική Εταρία Σκύρου (Skyros Shipping Co.), τοπικών συμφερόντων, με το οχηματαγωγό Αχιλλέας. Τα δρομολόγια πραγματοποιούνται καθημερινά μία φορά ανά κατεύθυνση όλο το χειμώνα, ενώ από την άνοιξη και για όλη την καλοκαιρινή περίοδο γίνονται δρομολόγια δύο φορές τις περισσότερες ημέρες. Η πυκνότητα των δρομολογίων αυξάνει και σε ορισμένες περιόδους μέσα στο έτος, όπως τις απόκριες και τις γιορτές του Πάσχα, των Χριστουγέννων και τον Δεκαπενταύγουστο. Η διαδρομή διαρκεί περίπου 1 ώρα και 45 λεπτά. Από το λιμάνι της Κύμης, υπάρχει τακτική ανταπόκριση των ακτοπλοϊκών δρομολογίων για Χαλκίδα (διάρκεια περίπου 2 ώρες) και Αθήνα (διάρκεια περίπου 3 ώρες). Επίσης, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει περιστασιακή εβδομαδιαία σύνδεση του νησιού με την ακτοπλοϊκή γραμμή Θεσσαλονίκης - Σποράδων - Κυκλάδων - Κρήτης, αν και τα τελευταία χρόνια η σύνδεση αυτή έχει ατονίσει.

Η Σκύρος διαθέτει αεροδρόμιο το οποίο λειτουργεί στη στρατιωτική αεροπορική βάση (135 Σ.Μ.) στη θέση Τραχύ στο βόρειο τμήμα του νησιού. Το αεροδρόμιο της Σκύρου απέχει περίπου 17 χλμ από τη Χώρα και λειτουργεί από το 1984. Η μεταφορά από και προς το αεροδρόμιο γίνεται με ταξί. Η αεροπορική σύνδεση του νησιού ανήκει στο καθεστώς των επιδοτούμενων ενδοκρατικών αεροπορικών συνδέσεων, με αποτέλεσμα οι τιμές των εισητηρίων να είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές. Σήμερα, οι αεροπορικοί μεταφορείς της σύνδεσης είναι η Aegean Airlines πραγματοποιώντας τρία δρομολόγια την εβδομάδα από και προς την Αθήνα από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και η Sky Expressπραγματοποιώντας τρία δρομολόγια την εβδομάδα από και προς τη Θεσσαλονίκη από το Αεροδρόμιο Μακεδονία. Τους καλοκαιρινούς μήνες πραγματοποιούνται περιστασιακές πτήσεις τσάρτερ σε εβδομαδιαία βάση από και προς την Ολλανδία.