Κάσος...Νησί 1090 κατοίκων στα Δωδεκάνησα

Η Κάσος είναι ελληνική νήσος του νότιου Αιγαίου και το νοτιότερο από τα Δωδεκάνησα. Βρίσκεται ανάμεσα στην Κρήτη και τηνΚάρπαθο. Έχει σχήμα περίπου ρομβοειδές επίμηκες με μέγιστο μήκος από το Ακρωτήρι Αυλάκι μέχρι το Ακρωτήρι Ακτίνα 19,8 χλμ. και μέγιστο πλάτος (στο μέσον σχεδόν της νήσου) 7,7 χλμ. Η έκταση της φθάνει τα 66,4 τ.χλμ. και έχει μήκος ακτών 59 χλμ.

Έχει πέντε χωριά: την Αγία Μαρίνα, το Πόλι, την Παναγία, το Αρβανιτοχώρι και το Φρυ (πρωτεύουσα). Υψηλότερες κορυφές των βουνών της είναι ο Πρίωνας (601 μ.), ο Περίολας (504 μ.) και ο Κόρακας (494 μ.) και ακολουθούν το Σύσφι, οι Τρούλλες, τα Δώματα, ο Άη Γιώργης και η Μυρτώ.Ο πληθυσμός της Κάσου ακολουθεί μία φθίνουσα πορεία, παράλληλη προς αυτήν των περισσοτέρων νησιών της Ελλάδος. Κατά την ακμή του νησιού, την περίοδο της Ελληνική Επαναστάσεως, οι κάτοικοί της έφθαναν τις 12.000. Ύστερα από το Ολοκαύτωμα, και κατά την κατάληψη της Κάσου από τους Ιταλούς, το 1911, είχαν μειωθεί στους μισούς, 6.700 – όλοι Έλληνες Ορθόδοξοι. Κατά τηναπογραφή του 1917 ο πληθυσμός της Κάσου μειώθηκε σε 1.855, καθώς πολλοί μετανάστευσαν στην ελεύθερη Ελλάδα και στηνΑίγυπτο. Το 1930 ο πληθυσμός είχε μειωθεί ακόμη περισσότερο, σε περίπου 1.200. Η ανεπίσημη καταμέτρηση των κατοίκων της Κάσου από την απογραφή του 2001 δίνει μικρή μείωση του πληθυσμού της σε 990 κατοίκους. Η τελευταία επίσημη απογραφή του Μαΐου 2011 έδειξε ότι οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού δεν ξεπερνάνε τους 1.000, ανεβάζοντας τον πληθυσμό κατάτι σε σχέση με την τελευταία απογραφή.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαιότερη αναφορά στην ιστορία του νησιού θεωρούνται οι στίχοι του Ομήρου Ιλιάς, Β, όπου μαζί με τη Νίσυρο, την ΕυρυπόλοιοΚω, τις Καλύνδες νήσους και την Κάρπαθο μετέχουν στον Τρωικό πόλεμο με τριάντα πλοία υπό την αρχηγία του Φείδιπου και του Άντιφου. Στην ονομασία του νησιού αναφέρεται και ο Στέφανος ο Βυζάντιος, ο οποίος το ονομάζει επίσης Άμφη και Αρτράβη. Αστράβη και Άχνη ή Κάσο ονομάζει το νησί ο Πλίνιος. Το όνομα Κάσος έχει φοινικική ρίζα-Κας σημαίνει άχνη, αφρός της θάλασσας, ευθεία αναφορά στο πέρασμα μεταξύ Κάσου και Καρπάθου, το πιο τρικυμιώδες σημείο στις ελληνικές θάλασσες. Αστράβη την ονομάζει επίσης ο γεωγράφος Στράβων^[1]

Η Κάσος συνεισέφερε στην επανάσταση του 1821 δίνοντας πλοία από το στόλο της, διότι ήταν μεγάλη ναυτική δύναμη και πατρίδα πολλών εφοπλιστών. Επικεφαλής του στόλου τέθηκε ο Νικόλαος Γιούλιος και συμμετείχε σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις, ακόμα και στη Συρία και τον Λίβανο, συλλαμβάνοντας και βυθίζοντας πολλά οθωμανικά πλοία. Ο στόλος αυτός βοήθησε πολύ την Επανάσταση στην Κρήτη εφοδιάζοντας τους επαναστάτες και κανονιοβολώντας τα τουρκικά οχυρά. Λόγω αυτής της δραστηριότητας των Κασίων το 1824 επιτέθηκε κατά του νησιού Αιγυπτιακός στόλος. Οι Κάσιοι αρχικά απέκρουσαν τις επιθέσεις των Αιγυπτίων οι οποίοι τελικά αποβιβάστηκαν την 28 Μαΐου 1824. Μέσα στην πόλη της Κάσου έγιναν λυσαλέες μάχες όπου 1.000 περίπου Κάσιοι αντιμετώπισαν 7.000 εχθρών. Σκοτώθηκαν 220 κάτοικοι του νησιού και αιχμαλωτίστηκαν περί τις 300 γυναίκες και παιδιά. Η μάχη σταμάτησε μετά από συνθηκολόγηση μετά την οποία όσοι Κάσιοι είχαν χρήματα αναγκάζονταν να εξαγοράσουν την ελευθερία των δικών τους. Έτσι επεβλήθη και πάλι η τουρκική εξουσία στο νησί και χιλιάδες κάτοικοι αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν.^[2] Η μάχη και η σφαγή της Κάσου μνημονεύονται και τιμώνται με μεγαλοπρέπεια και με προσέλευση κόσμου και επισήμων απ' όλη την Ελλάδα κάθε Ιούνιο.
Η Κάσος καταλήφθηκε το 1912 από τους Ιταλούς και παρέμεινε υπό ιταλική κατοχή μέχρι το 1947 οπότε και ενσωματώθηκε - στις 7 Μαρτίου 1948 - με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα.

Κύριες ασχολίες & Προϊόντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κύρια επαγγελματική ενασχόληση των κατοίκων του νησιού είναι η κτηνοτροφία, η γεωργία και το ψάρεμα. Το νησί έχει μεγάλη παραγωγή αιγοπροβάτων, τυροκομικών προϊόντων, ελαιόλαδου και φρέσκων ψαριών. Γνωστότερα όλων, το κασιώτικο τυρί (το λεγόμενο "αρμυροτύρι"), η "σιτάκα", η "ελαϊκή", η "αλευρά", η "δρίλα", το κασιώτικο βούτυρο, τα "αποψήματα".

Επίσης έχει δημιουργηθεί και σύγχρονη τυροκομική μονάδα, η οποία παρασκευάζει όλα τα παραδοσιακά τυροκομικά προϊόντα του νησιού. Δυστυχώς, το νησί δε διαθέτει σφαγείο με αποτέλεσμα τα προς σφαγήν αιγοπρόβατα να μεταφέρονται σε παράπλευρα νησιά προκειμένου να σφαγιασθούν, ύστερα από επίσκεψη του αρμόδιου κτηνιάτρου της Καρπάθου. Η διαδικασία ανεβάζει το κόστος για τους κτηνοτρόφους και στερεί τους μόνιμους κατοίκους φρέσκου κρέατος για αρκετά διαστήματα μέσα στο χρόνο.

Χλωρίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το νησί παρουσιάζει αξιόλογη χλωρίδα με πρωταγωνιστή το ροΰκιο. Άλλα αξιόλογα είδη είναι τα χειμωνιάτικα μαρτολούλουδα, η ανοιξιάτικηδρακοντιά, η έρρικα, το θυμάρι, τη ρίγανη, τα προστατευόμενα κρίνα της άμμου, διάφορα ιριδοειδή και πολλά άλλα.

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Δόξα Αρβανιτοχωρίου είναι η πιο ιστορική ομάδα του νησιού, ιδρυθείσα τον Απρίλιο του 1966 και με κατακτήσεις αρκετών τίτλων. Το φθινόπωρο του 1966, ξεκίνησε να διοργανώνεται το Τοπικό Ποδοσφαιρικό Πρωτάθλημα Κάσου από διάφορους φορείς της νεολαίας και ομάδες (Δόξα Αρβανιτοχωρίου, Κίνηση Κασιωτών, Σύλλογος Νεολαίας) και υπό την αιγίδα του Δήμου Κάσου. Από την επόμενη περίοδο γινόταν κάθε καλοκαίρι (κυρίως Ιούλιο-Αύγουστο). Επίσης, κατά το παρελθόν η Κίνηση Κασιωτών σε συνεργασία με το ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΤΗΤΟΣ διοργάνωνε τουρνουά μπάσκετ, αγώνες δρόμου, κολυμβητικούς αγώνες κτλ. Τα τελευταία χρόνια δεν συνεχίζονται αυτές οι αθλητικές δραστηριότητες, παρά μόνο τουρνουά ποδοσφαίρου 5x5.

Τοπικό Πρωτάθλημα Κάσου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Τοπικό Πρωτάθλημα Κάσου^[3], είναι το ερασιτεχνικό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα της Κάσου (Δωδεκάνησα). Ξεκίνησε να διοργανώνεται το φθινόπωρο του 1966, αλλά από την επόμενη περίοδο γινόταν κάθε καλοκαίρι (κυρίως Ιούλιο-Αύγουστο). Στο πρωτάθλημα συμμετείχαν συνήθως 3 ομάδες, αλλά ορισμένες χρονιές συμμετείχαν 4, με μια επιπλέον συμμετοχή από ομάδα παλαιμάχων. Διοργανωνόταν από ομάδες και φορείς της νεολαίας (Δόξα Αρβανιτοχωρίου, Κίνηση Κασιωτών, ΑΝΟΚ, Σύλλογος Νεολαίας) και υπό την αιγίδα του Δήμου Κάσου έως και το 2003-04 οπότε και σταμάτησε, λόγω ανακατασκευής του δημοτικού γηπέδου "Αγίου Νεκταρίου".

Γήπεδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα πρώτα χρόνια το πρωτάθλημα διεξαγόταν στην έδρα της ΑΟ Δόξα Αρβανιτοχωρίου, καθώς οι άλλες ομάδες δεν διέθεταν δικά τους γήπεδα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 η ομάδα του "Φρυ" άρχισε να χρησιμοποιεί το γήπεδο της "Παναγίας" δίπλα στο εργοστάσιο της ΔΕΗ και η ομάδα της "Αγίας Μαρίνας" το γήπεδο του "Αγίου Νεκταρίου". Τα τελευταία χρόνια το πρωτάθλημα δεν διεξάγεται, καθώς γίνονται εργασίες ανακατασκευής στο γήπεδο του "Αγίου Νεκταρίου" και το γήπεδο της "Παναγίας" έχει αντικατασταθεί με γήπεδο 5x5. Έτσι αντί του παραδοσιακού πρωταθλήματος διεξάγονται τουρνουά 5x5.

Διαιτητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγώνες του πρωταθλήματος έχουν διαιτητεύσει μεταξύ άλλων οι: Ντίνος Σοϊλης, Αντώνης Χατζηβασίλης, Δημήτρης Ερωτόκριτος (νυν Δήμαρχος Κάσου), Μιχάλης Ερωτόκριτος (καθηγητής διαιτησίας ποδοσφαίρου και νυν παρατηρητής διαιτησίας της ΕΠΣ Δωδεκανήσου)^[4], Γιάννης Αράπης, Κωστής Κωνσταντίνου και άλλοι.

Ο δήμος Κάσου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δήμος Κάσου
Δήμος
Χώρα	Ελλάδα
Έδρα	Φρυ
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Μαίρη Σορώτου-Τσανάκη
Διοικητική διαίρεση
• Αποκ. διοίκηση	Αιγαίου
• Περιφέρεια	Νοτίου Αιγαίου
• Περιφ. ενότητα	Καρπάθου
Διαμέρισμα	Νησιά Αιγαίου
Νομός	Δωδεκανήσου
Έκταση	69,5 km2
Πληθυσμός	1.084 (απογραφή 2011)

Ο δήμος Κάσου περιλαμβάνει το νησί της Κάσου, καθώς και τις γύρω νησίδες. Αναλυτικά οι οικισμοί και οι νησίδες που αποτελούν τον δήμο Κάσου:

Δημοτικό διαμέρισμα Κάσου [ 1084]

• η Αγία Μαρίνα [ 444 ]
• το Αρβανιτοχώρι [ 169 ]
• τα Αρμάθια (νησίδα) [ 0 ]
• η Καροφύλλα (νησίδα) [ 0 ]
• τα Κούρικα (νησίδα) [ 0 ]
• η Λίτρα (νησίδα) [ 0 ]
• το Μακρονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• η Παναγία [ 34 ]
• η Πλάτη (νησίδα) [ 0 ]
• το Πόλι [ 80 ]
• τα Ποντικονήσια (νησίδα) [ 0 ]
• το Ποριονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• η Στρογγύλη (νησίδα) [ 0 ]
• το Φρυ [ 357 ]

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011 ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.10.Γ. αυτού.

Πρόσβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το νησί διαθέτει δημοτικό αερολιμένα με διάδρομο 1000 μέτρων περίπου και συνδέεται με την Αθήνα μέσω Καρπάθου, Σητείας καιΡόδου. Η πτήση Κάσου - Καρπάθου ήταν για ένα διάστημα η μικρότερης διάρκειας στον κόσμο, με χρόνο πτήσης 5 λεπτών και κατέχει περίοπτη θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, ρεκόρ που καταρρίφθηκε σχετικά πρόσφατα (2008) από την πτήση από τοΠάπα Γουέστρι στο Γουέστρι των Ορκάδων της Σκωτίας. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του αεροδρομίου επεκτείνονται σε έκταση 700 τ.μ. Σύντομα αναμένεται να παραδοθεί το καινούριο κτίριο του αερολιμένος. Έχει επίσης λιμάνι το οποίο προσεγγίζουν πλοία που συνδέουν την Κάσο με την Κρήτη, τον Πειραιά, την Κάρπαθο την Χάλκη και τη Ρόδο. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η κατασκευή του λιμενοβραχίονα ο οποίος έλυσε σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα που αντιμετώπιζε το εκάστοτε πλοίο της γραμμής στο να δέσει με άσχημο καιρό.