Πως θα καταλάβω αν πάσχω από κατάθλιψη;

Γράφει η Αρετή Δρακάκη – Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπευτρια

Τα συμπτώματα της Κατάθλιψης είναι τα εξής:

1.Καταθλιπτική διάθεση που διαρκεί το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και, σχεδόν κάθε ημέρα, για διάστημα τουλάχιστον 2 εβδομάδων. Η καταθλιπτική αυτή διάθεση μπορεί να προσδιοριστεί είτε από το ίδιο το άτομο είτε από άλλους που το παρατηρούν.

2. Απώλεια της ευχαρίστησης και μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που στο παρελθόν ευχαριστούσαν το άτομο. Η απώλεια αυτή της ευχαρίστησης μπορεί να προσδιοριστεί είτε από το ίδιο το άτομο είτε από άλλους που το παρατηρούν.

3. Άγχος που εκδηλώνεται με τη μορφή εσωτερικής δυσφορίας ή φόβου.

4. Κόπωση, εξάντληση, απώλεια ενέργειας που οδηγεί συχνά σε αδράνεια.

5. Ανημπόρια, έλλειψη ελπίδας κι απαισιοδοξία για το μέλλον.

6. Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη σκέψη και τη λήψη αποφάσεων.

7. Αισθήματα και σκέψεις διαρκούς ενοχής, αναξιότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης.

8. Διαταραχές ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία ή πολύ πρωινή αφύπνιση, όπου το άτομο δυσκολεύεται να ξανακοιμηθεί).

9. Διαταραχές της όρεξης για φαγητό. Απώλεια βάρους, όταν το άτομο δε βρίσκεται σε δίαιτα, ή αύξηση βάρους. Η μεταβολή του βάρους χρειάζεται να είναι μεγαλύτερη από το 5% του βάρους του σώματος σε ένα μήνα.

10. Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης.

11. Ψυχοσωματικά συμπτώματα, που δεν έχουν οργανική αιτία, π.χ. πονοκέφαλοι, πόνοι στη μέση ή στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία.

12. Εμμονή με σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας, που προέρχονται από αισθήματα απελπισίας. Σε άτομα με βαριά κατάθλιψη, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αυτοκτονίας.

Προκειμένου να δοθεί η διάγνωση της Κατάθλιψης, χρειάζεται να εκδηλώνονται τουλάχιστον 5 από τα παραπάνω συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένου του 1ου ή του 2ου. Τα συμπτώματα της Κατάθλιψης προκαλούν σημαντική δυσφορία στο άτομο και επηρεάζουν όλους τους τομείς της λειτουργικότητάς του, όπως είναι οι προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές ή κοινωνικές σχέσεις (DSM – IV).

Θεραπεία της Κατάθλιψης

Το άτομο μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο λειτουργικό, ανάλογα με την ένταση ή τη συχνότητα των συμπτωμάτων. Η Κατάθλιψη, στη βαριά ή την πιο ελαφριά της μορφή, είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο, το οποίο μπορεί όμως να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.

Το άτομο με Κατάθλιψη αναμένεται ότι θα προσπαθήσει να επιστρέψει στον κλειστό και απομονωμένο τρόπο ζωής, ο οποίος του είναι οικείος. Κι αυτό θα αποτελέσει μια δυσκολία στη θεραπεία, την οποία θεραπευτής και θεραπευόμενος χρειάζεται να αντιμετωπίσουν. Επιπλέον, καθώς η σκέψη του καταθλιπτικού χαρακτηρίζεται από απαισιοδοξία, σε σχέση με το μέλλον, είναι αναμενόμενο να μην είναι αισιόδοξος ούτε για την έκβαση της θεραπείας. Ο θεραπευτής χρειάζεται να είναι υποστηρικτικός και να ενισχύει τα δυνατά σημεία του ατόμου που θα προσέλθει στη θεραπεία, με τέτοιο όμως τρόπο, που να του επιτρέπει να αναλάβει την ευθύνη της ζωής του, και να αρχίσει να αντιμετωπίζει το μέλλον του ως λιγότερο ζοφερό.

Ο άνθρωπος που έχει καταθλιπτικά στοιχεία έχει συνήθως πολύ κακή εικόνα για τον εαυτό του. Θεωρεί ότι δεν αξίζει, ότι δεν τα καταφέρνει, νιώθει ακινητοποιημένος. Συγκρίνεται με τους άλλους και βρίσκει ότι είναι πάντοτε κατώτερος σε όλα. Μπορεί να απαριθμήσει δεκάδες λόγους για τους οποίους αισθάνεται ανάξιος. Είναι χαρακτηριστική η έντονη επικριτική στάση με την οποία αντιμετωπίζει τον εαυτό του. Ένας πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι το άτομο να αρχίσει, με τη βοήθεια του θεραπευτή, να αποκτά μια πιο ρεαλιστική εικόνα για τον εαυτό του. Έτσι θα αρχίσει να αντιλαμβάνεται σιγά σιγά και τα δυνατά του σημεία, εκτός από τα αδύναμα, τα οποία αποτελούν, μέχρι τότε, την κύρια ταυτότητά του.

Συχνά οι άνθρωποι με Κατάθλιψη αισθάνονται ότι είναι παρατηρητές στη ζωή τους, κι όχι ότι συμμετέχουν σε αυτήν. Επιπλέον αναμένουν ότι θα εισπράξουν απόρριψη από τους άλλους και τελικά τα καταφέρνουν. Όταν αναμένει κανείς ότι θα απορριφθεί, το πιθανότερο είναι ότι θα φερθεί με τρόπο, που θα επιβεβαιώσει αυτή του την προσδοκία. Για παράδειγμα μπορεί να αποσυρθεί και να μην εκφράζει τις σκέψεις ή τα συναισθήματά του, το οποίο προκαλεί αισθήματα θυμού κι απόρριψης από τους άλλους. Στόχος, μέσω της θεραπείας, είναι το άτομο να βγει από το φαύλο κύκλο: φόβος απόρριψης – απόσυρση – επιβεβαίωση της απόρριψης και να αρχίσει να αντιμετωπίζει το περιβάλλον με ένα διαφορετικό τρόπο, που θα του επιτρέψει να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του και να αποκτήσει την ευθύνη της ζωής του.

Επίσης πολλές φορές πίσω από την Κατάθλιψη βρίσκονται τραυματικές καταστάσεις τις οποίες το άτομο δεν κατάφερε να επεξεργαστεί. Ένας ακόμη σημαντικός στόχος της θεραπείας είναι η συναισθηματική επεξεργασία των καταστάσεων αυτών, έτσι ώστε ο άνθρωπος να καταφέρει να προχωρήσει ελεύθερος στη ζωή του.

Αναφορικά με τη λήψη ή όχι φαρμάκων, διευκρινίζεται ότι ο Ψυχολόγος δε χορηγεί αντικαταθλιπτικά ή οποιασδήποτε άλλης μορφής φάρμακα. Σε σοβαρές περιπτώσεις Κατάθλιψης, μπορεί, εκτός από την ψυχοθεραπεία, να δοθεί μια συμπληρωματική φαρμακευτική αγωγή, σε συνεργασία με ψυχίατρο, και με τη σύμφωνη πάντοτε γνώμη του ατόμου.

Συμπερασματικά τα συμπτώματα της Κατάθλιψης είναι συγκεκριμένα, αλλά μπορεί να διαφέρουν σε ένταση ή συχνότητα. Η θεραπεία της Κατάθλιψης περιλαμβάνει μια πολύπλευρη αντιμετώπιση του θέματος, σε επίπεδο τόσο νοητικό, όσο και συναισθηματικό και μπορεί να αποφέρει σημαντικές αλλαγές στον άνθρωπο, σε όλους τους τομείς της ζωή του.