2 Ιανουαρίου 2016

Λιτόχωρο....πόλη 7000 κατοίκων 23 χιλιόμετρα από την Κατερίνη



Το Λιτόχωρο είναι ημιορεινή κωμόπολη (υψόμ. 300μ., 6.697 κάτ.) του νομού Πιερίας. Βρίσκεται το νότιο τμήμα του νομού, στις ανατολικές απολήξεις του Ολύμπου, 23 χλμ. της Κατερίνης και απέχει 92χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Η πρώτη έγγραφη μνεία για το Λιτόχωρο γίνεται στο α΄ ήμισυ του 16ου αιώνα, όταν ο Άγιος Διονύσιος συνοδοιπόρος του Οσίου Νικάνορα της Μονής
Ζάβορδαςεπισκέφθηκε την περιοχή και ίδρυσε το ομώνυμο μοναστήρι.[1] Το Λιτόχωρο είναι δημοφιλής πόλη για εκείνους που επιθυμούν να ξεκινήσουν αναρρίχηση στον Όλυμπο, καθώς από εκεί ξεκινούν όλες οι προσπάθειες για την κατάκτηση της κορυφής του μυθικού βουνού. Έχει πληθυσμό περίπου 7.000 κατοίκους. Στα βορειοδυτικά του Λιτοχώρου βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου εν ΟλύμπωΥπάρχουν πέντε εκδοχές για τρεις ορθογραφίες της λέξης Λιτόχωρο (ή Λητότωρο ή Λυτόχωρο), με την επικρατούσα να δίνει και τη σημερινή ονομασία με γιώτα.
Η μυθική Λητώ θεωρείται υπαίτια για την ορθογραφία με η, ενώ η γραφή με υ προκύπτει από το «λυτός» (δηλ. ελεύθερος) τόπος. Το τελευταίο οφείλεται πιθανόν στο μετριότερο καθεστώς τουρκοκρατίας (σε σύγκριση με άλλες περιοχές) του κεφαλοχωριού της Πιερίας ή γενικά στο «ελευθερίζον» φρόνημα των ντόπιων. Επιπρόσθετα, η λέξη ίσως προέρχεται από τη βυζαντινή λέξη λιτή(+χώρος), δηλαδή την προσευχή. Ακόμη, μπορεί να είναι παράφραση της λέξης Λιθόχωρο, δηλαδή του πέτρινου τόπου, γνώμη που βρίσκει τους περισσότερους υποστηρικτές. Υπάρχει, τέλος, η άποψη πως Λιτόχωρο σημαίνει απλώς λιτός χώρος.

Πλάκα Λιτοχώρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανατολικά της κωμόπολης του Λιτοχώρου βρίσκεται η περιοχή Πλάκα, γνωστή στην Πιερία ως Πλάκα Λιτοχώρου. Η περιοχή εκτείνεται από τη Λεπτοκαρυά μέχρι το λιμάνι της Γρίτσας. Μέσα από την Πλάκα περνάει ο αυτοκινητόδρομος Ε75 (Εθνική οδός Αθηνών-Θεσσαλονίκης). Η παραλία της Πλάκας αριθμεί πληθώρα ξενοδοχείων, εστιατορίων, τουριστικών κάμπινγκ και νυχτερινών κέντρων καθώς αποτελεί τουριστικό προορισμό για πολλούς κατοίκους των νομών Πιερίας, Θεσσαλονίκης καιΛάρισας. Στην Πλάκα Λιτοχώρου υπάρχουν επίσης πολυτελείς οικίες, κτήματα με ελαιόδεντρα και καπνά.
Θέα των κορυφών του Ολύμπου, από το Λιτόχωρο.

Πρόσβαση και μετακινήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Λιτόχωρο είναι προσβάσιμο μέσω του αυτοκινητόδρομου Ε75 (Εθνική Οδός Αθηνών-Θεσσαλονίκης) από την περιοχή της Πλάκας Λιτοχώρου και μέσω της επαρχιακής οδού που συνδέει το Λιτόχωρο με την πόλη της Κατερίνης. Υπάρχει σταθμόςΚΤΕΛ που εξυπηρετεί το επιβατικό κοινό για Κατερίνη και Θεσσαλονίκη μέσω Κατερίνης. Ο Σιδηροδρομικός σταθμός Λιτοχώρου αποτελεί σταθμό μετεπιβίβασης από Αθήνα για Θεσσαλονίκη (και το αντίστροφο).
Από τις 10 Σεπτεμβρίου 2007 τέθηκε σε λειτουργία και γραμμή του προαστιακού σιδηροδρόμου από τη Θεσσαλονίκη προς το Λιτόχωρο και αντίστροφα[2].

Υποδομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Λιτόχωρο λειτουργούν τράπεζες, ένα ταχυδρομείο, τρία δημοτικά, ένα γυμνάσιο, ένα λύκειο, γήπεδο ποδοσφαίρου, μπάσκετ, 2 γήπεδα αντισφαίρισης, κέντρο υγείας, πολιτιστικό κέντρο, γυμναστήριο και πληθώρα εστιατορίων, νυχτερινών κέντρων και καφενείων. Ξεχωρίζει το δημοτικό στάδιο «Πύρρος Δήμας» (1.000 θεατών περίπου), λίγο έξω από το χωριό. Λειτουργεί επίσης ο ραδιοφωνικός σταθμός «Ράδιο Έκφραση». Δύο μεγάλες εκκλησίες, ο Άγιος Νικόλαος και ο Άγιος Δημήτριος, αποτελούν και τις ενορίες του χωριού, αν και υπάρχουν διάσπαρτα παρεκκλήσια. Αξιομνημόνευτη είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη νεόδμητη συνοικία, το κοιμητήριο του Αγίου Αθανασίου στους πρόποδες του Ολύμπου, όπως και οι ναΐσκοι της Παναγίας, της Αγίας Παρασκευής, του Προφήτη Ηλία στο λόφο μπροστά στο φαράγγι του Ενιπέα, της Αγ. Σολομωνής και της Αγίας Μαρίνας. Εκκλησάκι έχει χτιστεί κάτω από έναν θεότατο πλάτανο προς τιμήν του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ο οποίος κήρυξε στη σκιά του δένδρου κατά την Τουρκοκρατία.
Στις 23 Ιουλίου 1999 εγκαινιάσθηκε στο Λιτόχωρο το πρώτο διεθνές πολιτιστικό κέντρο με σκοπό την προβολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Πρόεδρος του Ιδρύματος ανέλαβε ο καθηγητής Δημήτριος Παντερμαλής).
Το Λιτόχωρο έχει ορειβατικό σύλλογο και Αθλητικό Μορφωτικό Σύλλογο, με το όνομα Δόξα Λιτοχώρου. Υπάρχουν επίσης οι μουσικογυμναστικοί σύλλογοι Απόλλων (που αγωνιζόταν στην Δ΄ Εθνική ως το 2008 στο ποδόσφαιρο) και Μύτικας. Σε άλλα αθλήματα, ενδιαφέρον έχουν ο Όμιλος Αντισφαίρισης Λιτοχώρου και ο Σύλλογος Πετοσφαίρισης Πάνθεον.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ενθύμιον 1912
Η αρχαία Πίμπλεια, που αναφέρεται από αρχαίους συγγραφείς, τοποθετείται κοντά στη σημερινή πολιτεία, κάτω από το μετόχι του Αγίου Διονυσίου.
Στο Λιτόχωρο κατέφυγε και ο Ρήγας Φεραίος μετά το φόνο του Τούρκου προκρίτου στοΒελεστίνο. Ξένοι αλλά και Έλληνες περιηγητές αναφέρουν ότι η πλειονότητα των κατοίκων ήταν ναυτικοί, ενώ υπήρχαν και εργαστήρια υφασμάτων (σκουτιά). Επίσης, ότι στο Λιτόχωρο λειτουργούσε σχολείο με δάσκαλο ιερέα και 250 μαθητές, που μάθαιναν γραφή και ανάγνωση, ενώ στις μεγάλες τάξεις διδάσκονταν ο Θουκυδίδης και οΔημοσθένης. Μερικοί μάθαιναν και λατινικά[3].

Κύριο λήμμα: Επανάσταση του Λιτοχώρου
Τη νύχτα της 15ης 16ης Φεβρουαρίου 1878 αποβιβάστηκε στην ακτή του Λιτοχώρου, στην Πλάκα, σώμα 500 εθελοντών υπό τον Κοσμά Δουμπιώτη, το οποίο κατέλαβε το Λιτόχωρο, εγκατέστησε στην περιοχή το στρατηγείο του και μοίρασε όπλα στους κατοίκους. Στις 19 Φεβρουαρίου σχηματίστηκε στο Λιτόχωρο η Προσωρινή κυβέρνηση της Μακεδονίας, με μέλη τοπικούς παράγοντες και πρόεδρο τον πρόκριτο Ευάγγελο Κοροβάγκη, οι οποίοι διακήρυξαν «την ένωσιν της Μακεδονίας μετά της μητρός Ελλάδος», δηλώνοντας ότι θα αγωνίζονταν γι' αυτήν. Σε σύντομο χρονικό διάστημα προσχώρησαν όλα τα χωριά του Ολύμπου και των Πιερίων. Στις 24 Φεβρουαρίου περίπου 400 εθελοντές κατευθύνθηκαν προς βορρά για να καταλάβουν άλλα χωριά. Στις 4 Μαρτίου περίπου 1.000 Τούρκοι επιτέθηκαν εναντίον του Λιτοχώρου και το λεηλάτησαν. Οι περισσότερες οικογένειες κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη και πολλά γυναικόπαιδα στη μονή Διονυσίου του Ολύμπου.[4]

Σύγχρονη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι καταγόμενοι από το Λιτόχωρο ναυτικοί Μ. Κωφός και Ν. Βλαχόπουλος χρησιμοποιήθηκαν ως οδηγοί του υποπλοιάρχου Βότση, κατά την επιχείρηση για τον τορπιλισμό του τουρκικού καταδρομικού «Φετίχ Μπουλέν», στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης (1912).
Τα ξημερώματα στις 31 Μαρτίου του 1946, και ενώ σ΄ όλη την Ελλάδα άνοιγαν με την ανατολή του ηλίου οι κάλπες για τη διεξαγωγή των πρώτων μεταπολεμικών εκλογών, αντάρτες κομμουνιστές υπό τον Καπετάν Υψηλάντη εξαπέλυσαν αιφνιδιαστική επίθεση στο Σταθμό Χωροφυλακής του Λιτόχωρου με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες. Ο εμφύλιος πόλεμος μόλις άρχιζε.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατεξοχήν ναυτικός τόπος, στο Λιτόχωρο από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις είναι η Ναυτική Εβδομάδα. Αυτές γίνονται κάθε δύο χρόνια στο πάρκο του Λιτοχώρου. Λειτουργεί επίσης από το 2002 Ναυτικό Μουσείο, το οποίο αναφέρεται στην ναυτική παράδοση του Λιτοχώρου (αρχείο Λιτοχώρου) και ευρύτερα στην Εμπορική Ναυτιλία με πλήθος εκθεμάτων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Υπάρχουν όμως και πλήθος άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεν με θρησκευτικό, αθλητικό και ιστορικό χαρακτήρα.
Προς τιμήν του Θεόφραστου και του Ιωάννη Σακελλαρίδη έχει δημιουργηθεί χορωδία («Χορωδία Ιωάννης Σακελλαρίδης»), μια και ο τελευταίος γεννήθηκε στο Λιτόχωρο.

Δημοτικές εκδηλώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δήμος Δίου - Ολύμπου πρωτοστατεί στην οργάνωση των πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το Φεβρουάριο με Μάρτιο διεξάγεται το φαντασμαγορικό καρναβάλι με παρέλαση αρμάτων και με κορύφωση των εκδηλώσεων όταν καίνε τους κέδρους στις γειτονιές των σπιτιών, που ονομάζουν μπαΐρια. Προσφέρονται σαρδέλες και κρασί. Την Καθαρά Δευτέρα στο Ξηροκάμπι γίνεται διαγωνισμός για το πέταγμα χαρταετού και ρέει άφθονο το τσίπουρο, που συνοδεύει το χορό και τα νηστίσιμα φαγητά. Το Μάιο γίνεται η διήμερη πολιτιστική συνάντηση. Το Ιούλιο γίνονται τα Θερινά του Δήμου, που διοργανώνει ο Δήμος Λιτοχώρου με τη χορωδία του και τα χορευτικά συγκροτήματα και διαρκούν δέκα ημέρες. Στις εκδηλώσεις λαμβάνουν μέρος και χορωδίες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, ανεβαίνουν θεατρικές παραστάσεις. Τον Αύγουστο πραγματοποιούνται τα Ολύμπια, αγώνες στίβου και ανωμάλου δρόμου στο Δημοτικό Στάδιο του Λιτοχώρου.
Επιπλέον, πραγματοποιείται ετησίως τους καλοκαιρινούς μήνες ο αγώνας δρόμου "OLUMPUS MARATHON". Οι εθελοντές, με τη συμμετοχή και γνωστών αθλητών - μαραθωνοδρόμων, ξεκινούν από το Δίον, ανεβαίνουν στο βουνό μέσω μονοπατιού μέχρι περίπου τα 2.700 μ. (Οροπέδιο των Μουσών) και ακολουθούν, στην κατάβαση, το μονοπάτι που διασχίζει την κοιλάδα του ποταμού Ενιπέα και τερματίζουν στο πάρκο του Λιτοχώρου.

Θρησκευτικές εκδηλώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός αυτών των εκδηλώσεων, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περιφορά των Επιταφίων όλων των ναών, τη Μεγάλη Παρασκευή, με σημείο συνάντησης το "παζάρι". Επίσης, ταΘεοφάνεια αναβιώνει το βυζαντινό έθιμο των Σίχνων και της πορτοκαλιάς. Περιλαμβάνει τη μεταφορά των Σίχνων (λάβαρα με ψηλούς ιστούς, αργυρούς σταυρούς και πολύχρωμες σημαίες) από τα εξωκλήσια των εκκλησιών στους κύριους ναούς, ενώ στη συνέχεια όλοι μαζί καταλήγουν στα παγωμένα νερά του Ενιπέα, στο "λάκκο" κατά τους ντόπιους, όπου ρίχνουν τον Τίμιο Σταυρό. Ταυτόχρονα διοργανώνονται και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ιστορικές εκδηλώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Λιτόχωρο με εκδηλώσεις το Φεβρουάριο τιμά την επέτειο από την Επανάσταση του Λιτοχώρου με πανηγυρικό τρόπο. Στα «Κοροβάγκεια» γίνεται παρέλαση, χορός και στη συνέχεια αγώνας δρόμου στο πάρκο της πόλης.

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

στις
Ετικέτες ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΜΗ ΓΡΑΦΕΤΕ GREEKGLISH !

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)