Η ομιλία του καθηγουμένου της Ι. Μονής π. Μαξίμου στην Εκάβη

Την Κυριακή 26 Απριλίου 7 η ώρα το απόγευμα 

πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη εκδήλωση του 

Συλλόγου μας στο συνεδριακό κέντρο της πόλης μας, με 

κεντρικό ομιλητή τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη π. 

Μάξιμο, ηγούμενο της Ι. Μονής Αγίου Διονυσίου του εν 

Ολύμπω.

     Ο κ. Ι. Βαρσάμογλου, θεολόγος και μέλος του 

Συλλόγου καλωσόρισε τον π. Μάξιμο, απευθύνοντας εκ 

μέρους όλων θερμές ευχαριστίες  στον ομιλητή, τόσο για 

την αποδοχή της πρόσκλησης, όσο και για την τεράστια 

πνευματική του προσφορά στην επαρχία μας: «Είμαστε 

περήφανοι για σας», τόνισε, «αφού  καταφέρατε να 

καταστήσετε το Μοναστήρι πνευματικό φάρο που 

ακτινοβολεί σε όλη την Ελλάδα αλλά και έξω από 

αυτήν…».

  Το πρόγραμμα άρχισε με αναστάσιμα τροπάρια (στιχηρά 

και δοξαστικό του Πάσχα) από τον Σύλλογο ιεροψαλτών 

«Άγιος Διονύσιος» που εύφραναν το πολυπληθές 

ακροατήριο υπό τη διεύθυνση του χοράρχη κ. Λ. 

Τσορμπατζίδη.

   Στην διάλεξη που ακολούθησε, ο π. Μάξιμος 

αναφέρθηκε στη συνάντηση των δύο σημαντικών 

μεγεθών, του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού μέσα 

στην ιστορία, που είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση του 

ελληνορθόδοξου πολιτισμού, μέσω του οποίου 

μεταδόθηκε με τον τελειότερο τρόπο η αποκάλυψη του 

Θεού στα Έθνη. Ξεκινώντας την ομιλία του, έκανε μία 

ιστορική αναδρομή του Ελληνισμού, όπως αυτός έδρασε 

αρχικά μέσα στον Ιουδαϊσμό και στη συνέχεια μέσα στον 

Χριστιανισμό, προκειμένου να καταδείξει την πρόνοια του 

Θεού που προετοίμαζε την έλευση του Χριστού μέσα από 

την ελληνική πραγματικότητα. Με ιστορικά στοιχεία 

(Φίλων, Ιώσηπος, κ.α.) αναφέρθηκε στον Ελληνισμό ως 

«πολιτισμική δύναμη συνθετικής πληρότητας» που στο 

πέρασμά του διαπερνούσε και διαμόρφωνε τα πάντα 

(διείσδυση στη γλώσσα, στην διανόηση, στην τέχνη…). 

      Σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως η μετάφραση της 

Π. Διαθήκης από τους εβδομήκοντα (Πτολεμαίος ο Β') από 

τη μια, και από την άλλη η δράση των ελληνιστών 

Ιουδαίων που σπούδασαν τα ελληνικά και μπόρεσαν να 

απεγκλωβιστούν από τον τοπικό ιουδαϊσμό της θρησκείας, 

-αφού ο ελληνισμός είχε μια οικουμενικότητα στη 

διδασκαλία του και ταυτόχρονα είχε τη ζήτηση της 

αλήθειας στο ωραίο, το υψηλό, το δίκαιο… -σημαδεύουν 

τη συνάντηση των δύο μεγεθών. Η οικουμενικότητα του 

Ελληνισμού συναντάται με την οικουμενικότητα της 

Ορθοδοξίας.

    Αυτή η πραγματικότητα, τόνισε ο ομιλητής, γίνεται 

εμφανής αρχικά στους επτά διακόνους, κατόπιν στους 

διαδόχους των Αποστόλων και ύστερα στους απολογητές 

(Ιουστίνος, Αθηναγόρας…)οι οποίοι κατάφεραν να 

ξεφύγουν από τις ιδεολογικές προκαταλήψεις των 

Ιουδαίων, και να προβάλλουν, στη θέση  της πλάνης και 

της ειδωλολατρίας του αρχαίου κόσμου, την 

αποκαλυφθείσα αλήθεια που έφερε ο Χριστός από τον 

ουρανό στη γη. Ο Χριστιανισμός εισήλθε από την 

Αντιόχεια στα Έθνη, πραγματώνεται ιστορικά στον 

εξελληνισμένο τότε ρωμαϊκό κόσμο και φτάνει στην 

κορύφωσή του με τον Μ. Κωνσταντίνο.  

      Ο Ελληνισμός, ως στοιχείο ανθρώπινης παραγωγής 

δεν μπόρεσε να φτάσει την Αποκάλυψη του Θεού,  γι αυτό 

αναπόφευκτη υπήρξε η σύγκρουση και η πολεμική των 

αιρέσεων που ταλάνισαν τον Χριστιανισμό (φορείς της 

ελληνικής φιλοσοφίας προσπάθησαν να εξελληνίσουν τον 

Χριστιανισμό χωρίς την πείρα της Ορθοδοξίας). 

       Η τελική διαμόρφωση της Ορθοδοξίας 

πραγματοποιείται τον 4Ο-5Ο  αιώνα με τους μεγάλους 

Πατέρες της Εκκλησίας. Το πνευματικό περιεχόμενο 

του Χριστιανισμού ως θεία αποκάλυψη, ανέφερε ο π. 

Μάξιμος, εξουδετέρωσε το περιεχόμενο του  Ελληνισμού, 

που ήταν φιλοσοφικός στοχασμός ανάμικτος με 

παγανιστικές δοξασίες, παρέλαβε όμως από αυτόν όλες τις 

κατηγορίες σκέψεως, διανοήσεως, συλλογιστικής και 

διατυπώσεως, τις αφομοίωσε δημιουργικά και παρουσίασε 

μέσα από αυτές  το περιεχόμενο της θείας 

Αποκαλύψεως. Ο Ελληνισμός διασώζεται μέσα στον 

Χριστιανισμό, αφού όλες οι κατακτήσεις του  στη γλώσσα, 

στην φιλοσοφία, στην τέχνη… αξιοποιούνται και 

μεταμορφώνονται, ειδικά μέσα στη θεία Λειτουργία, ενώ 

ταυτόχρονα η αναζήτηση της αλήθειας, του υψηλού και 

του ωραίου του ελληνικού πνεύματος, βρίσκουν την 

τελειότερη έκφρασή τους στην αποκαλυφθείσα αλήθεια 

του Χριστού.

    Η διείσδυση του Χριστιανισμού ως αλήθεια μέσα στα 

Έθνη, τόνισε ο ομιλητής, είναι μια μεταμόρφωση και 

αναστήλωση του ανθρωπίνου προσώπου που δεν μπορεί 

με καμιά ανθρώπινη δύναμη να συντελεστεί. Η 

κοσμολογία, η ανθρωπογνωσία, η ερμηνεία του κόσμου 

από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο (αυθυπαρξία του κόσμου, 

κ.α.) απέχει πολύ από τον Χριστιανισμό. Ο Θεός 

δημιουργεί ελεύθερα και από άπειρη αγάπη τον κόσμο, 

είναι προσωπικός Θεός -και όχι μια ιδέα ή στοχασμός,- 

που αναζητά να κοινωνήσει προσωπικά με το 

δημιούργημά Του, να του προσφέρει τη θέωση, και μέσα 

από τον άνθρωπο να μεταμορφώσει ολόκληρο τον 

αισθητό κόσμο.

      Στο πρόσωπο του Χριστού γίνεται αρχικά η ανάκραση 

κτιστού και ακτίστου. Κατόπιν τελεσιουργείται μέσα στο 

σώμα της Εκκλησίας με τα μυστήρια και ειδικά με το 

βάπτισμα, που είναι η επένδυση του Χριστού μέσα σε 

κάθε άνθρωπο, με σκοπό την ανάπτυξη της θείας ζωής 

και τον τελικό δοξασμό που συντελείται πρώτα στα 

πρόσωπα των Αγίων και θα λάβει χώρα στα πρόσωπα 

όλων των σεσωσμένων στον μέλλοντα αιώνα.

    Ο Γέροντας της Μονής Αγίου Διονυσίου συνέχισε την 

ομιλία του, παρουσιάζοντας την πορεία του 

ελληνορθόδοξου πολιτισμού στα κατοπινά χρόνια, στην 

περίοδο της δουλείας, φτάνοντας μέχρι την 

απελευθέρωση του Γένους μας, όπου ο πρώτος 

Κυβερνήτης της Ελλάδας, ο Καποδίστριας, εμφορούμενος 

από αυτόν τον πολιτισμό θέλησε να επανασυνδέσει το νέο 

κράτος με την παράδοση της Ρωμιοσύνης. Ατυχέστατα 

όμως, η ορμή του Διαφωτισμού της Ευρώπης, επηρέασε 

τους διαδόχους του Καποδίστρια, μέχρι σήμερα, ώστε να 

στραφεί το Νέο Έθνος προς την αρχαία Ελλάδα και όχι 

προς την αυτοκρατορία (Ρωμιοσύνη). 

      Ο π. Μάξιμος τόνισε τα αποτελέσματα της τραγικής 

αυτής εξελίξεως (εθνικό κράτος αποκομμένο από το 

παλαιό του μεγαλείο, στροφή στη Δύση, εξάρτηση και 

υποδούλωση του Γένους, εισχώρηση του Διαφωτισμού μ' 

έναν υποχρεωτικό τρόπο στην εθνική παιδεία, θεοποίηση 

της επιστήμης, ανάπτυξη του σύγχρονου παγανισμού). Οι 

Νεοέλληνες έχουμε απογυμνωθεί από τον πλούτο της 

παραδόσεώς μας, γι αυτό και «φοράμε» εύκολα ό,τι μας 

έρχεται απ' έξω, είπε ο ομιλητής.

   Στο τέλος και για αρκετή ώρα, ακολούθησαν ερωτήσεις 

από το πολυπληθές ακροατήριο, στις οποίες ο Γέροντας 

μέσα από την θεολογική και ιστορική κατάρτισή του, το 

ασκητικό  ήθος και το πνευματικό περιεχόμενό του 

κατέδειξε πως ο ελληνορθόδοξος πολιτισμός είναι ένας 

αστείρευτος πλούτος, που αν τον διατηρήσουμε ανόθευτο, 

όπως μας τον προσέφεραν οι προφήτες, οι Πατέρες και οι 

Άγιοί μας,  δεν θα πτωχεύσουμε ποτέ. 

  Ο κ. Βαρσάμογλου ευχαρίστησε τον ηγούμενο της Ι. 

Μονής Αγίου Διονυσίου για τον φωτισμένο λόγο του και το 

γλαφυρό ύφος μέσα από τα οποία ξετύλιξε το σχέδιο της 

θείας οικονομίας για τη συνάντηση των δύο μεγεθών, 

τονίζοντας πως η ομιλία του π. Μαξίμου δίνει φως και 

αισιοδοξία στην περίοδο της πνευματικής κρίσης που 

διανύουμε.